“डिप्लोमा इन फिल्म अँड न्यूज स्टोरी मेकिंग”
 |
| श्रद्धास्थान आमचे |तीर्थाटन तुमचे च्या पहिल्या भागाचे शुटींग करताना निर्माता दिग्दर्शक अमरसिंह राजे |
प्रिय विद्यार्थी मित्रहो,
आपण “डिप्लोमा इन फिल्म अँड न्यूज स्टोरी
मेकिंग” या पदविके साठी
दाखविलेल्या सकारात्मक प्रतिसादासाठी सर्व प्रथम स्वागत आणि हार्दिक अभिनंदन !!
विषय प्रवेश
करण्या अगोदर, आपण Satellite
communication, (TV channel ) &
Mass communication च्या संदर्भात थोडं जाणून घेऊया.
अर्थात
मिडिया आज मनुष्याच्या
जीवनाचा अविभाज्य भाग बनला आहे. Mass
communication चा इतिहास हा तुलनात्मकदृष्ट्या अलीकडचा आहे, पण आजच्या समाजात ते अपरिहार्य झाले आहे, जे जनसंवादांवर (mass
communication) अवलंबून आहे.
मिडिया चे
शिक्षण घेणे गरजेचे का आहे ?
वैयक्तिक स्तरावर, जनसंवाद आपल्या दैनंदिन जीवनामध्ये नित्य वापरला
जात आहे. मनोरंजन किंवा ज्ञानाच्या आणि जिज्ञासेच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी
व्यक्ती प्रसारमाध्यमांचा वापर करतात.याचाच अर्थ मिडिया शिक्षण फक्त पत्रकरिता
किंवा मनोरंजन यासाठीच आवश्यक नाही तर जीवन समृद्ध करण्यासाठी मग ते स्वत:चे असो
किंवा समाजाचे पर्यायाने देशाचे असो मिडिया चे
शिक्षण घेणे गरजेचे आहे.
देशासाठी जसे सैनिक व शेतकरी
कार्य करतात तसेच मिडिया पर्सन देशविकासात कटिबद्ध
असतो...
मास कम्युनिकेशन मध्ये कार्यरत असणारे लोक देशाच्या समस्यांबद्दल अधिक जागरूक असतात आणि सामाजिक समस्यांची समज वाढवून लोकांना मदत करतात. ते संस्कृती, राजकारण, अर्थव्यवस्थेच्या वाढीशी समजून घेण्यात योगदान देतात आणि इत्यादी. विकसित देशांमध्ये, जेथे साक्षरता आणि औद्योगीकरण उच्च आहे, तिथे लोक ज्ञान, मनोरंजन आणि निर्णय घेण्याकरिता जनसंवाद चॅनेलवर अधिक अवलंबून आहेत. ज्या देशातील लोक आधुनिकीकरण आणि अधिक साक्षर, व्यक्तिस्तरीय आणि विशालदृष्टिकोनाचा बनत आहेत. तिथे जनसंवाद चॅनेलचा वापर अधिक आणि अधिक महत्त्वाचा ठरतो आहे. कारण लोकांमध्ये अनेक क्षेत्रातील अनेक समस्या आहेत आणि ज्या कि लोकांना त्याबद्दल जाणून घ्यायचे आहे. त्यांची सोडवणूक करायची आहे.
मिडिया हि काळाची गरज आहे
आजचा समाज केवळ परस्पर किंवा समूह संवादाच्या माध्यमातून कार्य करण्यास आणखीनच जटिल बनला आहे. सामान्य चिंतेचे अनेक महत्त्वाचे संदेश आहेत ज्यास एका वेळी जनतेपर्यंत प्रभावीपणे पोहचणे आवश्यक आहे. भारतासारख्या प्रचंड लोकसंख्या असलेल्या देशात, औपचारिक शिक्षणाद्वारे एकसारखे आणि एकसारखेपणाने, मूलभूत जीवनात इतक्या अवाढव्य भारतीय लोकसंख्येला प्रशिक्षित करणे शक्य नाही. आपल्या कमी विद्यमान संसाधने आणि सुविधा सह तरी ते शक्य नाही. यामुळें जनसंवाद (मिडिया शिक्षण) या प्रभावी प्रणालीचा अवलंब करणे आज अत्याआवश्यक बनले आहे.
भारतामध्ये मोठ्या प्रमाणात लोकसंख्या अशिक्षित आहे आणि त्यामुळे छपाई माध्यमाच्या आवाक्याबाहेर आहे. याव्यतिरिक्त, 65 टक्केपेक्षा जास्त भारतीय लोकसंख्या गावांमध्ये रहात आहे, परंपरानुसार परंपरा, गहन रूढी व अंधश्रद्धा यात ती गुरफटलेली आहे. हे कोणत्याही शिक्षकांसाठी एक आव्हान आहे. केवळ जनसंवाद संवादाचा पाठपुरावा करण्याच्या माध्यमानेच भारतातील अशिक्षित आणि मागासलेल्या लोकसंख्येला विकासासाठी आवश्यक असलेला कोणताही सामाजिक बदल कार्यक्रम दिल्यास तो योग्य प्रकारे निर्देशित केला जाऊ शकतो. अशाप्रकारे जनतेला त्यांच्या जीवनाची गुणवत्ता वाढविण्यासाठी आणि गुणवत्तापूर्ण जीवन सुधारण्यासाठी जनतेला जागृत करण्यासाठी जनसंवाद (मिडिया शिक्षण) ही प्रभावी प्रणाली महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते.
ग्रामीण लोकांशी संप्रेषण करणे अवघड आणि आव्हानात्मक आहे, कारण काही लोक बर्याच दुर्गम भागात आणि वेगळ्या गावांत-वाड्यावर राहतात. या परिस्थितीत भौतिक अंतर आणि निरक्षरता या सर्व अडथळ्यांना पार करण्यासाठी जनसंवाद(मिडिया शिक्षण) केवळ एकमेव पर्याय आहे.
मिडिया
मुळे विकासाची कास धरली जात आहे...
एखाद्या नवोपक्रमाची दखल घेण्यासाठी, जागरुकता
विकसित करण्यापासून लोकांच्या वर्तणुकीत बदल करण्यापासून ते हेतूपूर्वक असलेल्या
कल्पना संप्रेषित करताना किंवा साधताना मास कम्युनिकेशन अतिशय महत्वाचे बनते. लोक जेव्हा
उपलब्ध असलेल्या अफाट माहितीचा वापर करीत असतात तेव्हा ते अशा स्थितीत येतात कि त्यांना
आपल्या आकांक्षा, वृत्ती आणि प्रयत्नांत बदल घडवून आणून स्वत:चा विकास
साधता
येतो.
प्रसारमाध्यमांच्या वारंवार प्रदर्शनामुळे लोकांच्यात उच्च दर्जाचे जीवन जगण्याची इच्छा निर्माण होऊ लागली आहे. मास कम्युनिकेशनच्या मुळे ग्रामीण लोकांमध्ये संज्ञानात्मक आणि भावात्मक वर्तणुकीशी बदल घडून आला आहे. असा मास मीडिया एक्स्पोजर्सचा परिणाम आहे.
देश विकासात रेडियो आणि टीव्ही
चे महत्त्व...
रेडिओ आणि टेलिव्हिजनने देशातील जवळजवळ प्रत्येक कोपर्यावर आक्रमण केले आहे. लोक टेलिव्हिजन पाहण्यासाठी चिकटून बसतात. एका संशोधनाअंती हे सिद्ध झाले आहे कि लोकांना शिक्षित करण्यामध्ये या माध्यमांची प्रभावीता आहे. म्हणून देशाच्या विकासासाठी जनसंपर्क हे महत्त्वाचे साधन आहे. माहिती आणि मनोरंजनासाठी जनसंपर्क म्हणून रेडियो, दूरदर्शन, वृत्तपत्र, चित्रपट यांचा मोठ्या प्रमाणावर वापर होत आहे.
आज समस्येची सामान्य ग्रह व आशा विकसित करून जनसंवाद लोकांना जवळ आणतो आहे. आम्ही केवळ माहिती, मनोरंजन आणि राजकारणाच्याच नव्हे तर शिक्षण, विज्ञान, धर्म, धर्मादाय संस्था, शेती आणि वाहतूक यांसाठी जनसंपर्कांवर अवलंबून आहोत. एका अर्थी बघितले तर आधुनिक जीवनात सर्व त्या सामाजिक घटना जवळजवळ जनसंवाद माध्यमांच्या वापरावर मोठ्या प्रमाणात किंवा कमी प्रमाणात अवलंबून आहेत.
लोकांच्या
समाजीकरणासाठी जनसंवाद महत्वाचे आहे. कारण ज्ञान, वृत्ती आणि विश्वास यांच्या संदर्भात सूक्ष्म अवस्थांमध्ये
बदल घडवून आणणे, टेलिव्हिजन
आणि सिनेमा सारख्या माध्यमांचा वापर करून जनसंवाद माध्यमाच्या द्वारे बदल घडवणे
शक्य आहे
अशाप्रकारे, जनकेंद्रिय वृत्ती, समज आणि समजुतींचे प्रसारण करण्यामध्ये mass communication महत्वाची भूमिका बजावते. जेव्हा दूरदर्शन आणि रेडिओ च्या कार्यक्रमातून समान कल्पना, लोक किंवा त्यांची वागणूक विकासाबाबत च्या बाबी सातत्याने प्रसारीत होतात तेव्हा दूरदर्शन आणि रेडिओ सारख्या मास मीडिया प्रभावशाली शक्ती असतात.
मास कम्युनिकेशन ने उद्योग जगतात लाखो लोकांना रोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून दिल्या आहेत.
0 टिप्पणी(ण्या):
टिप्पणी पोस्ट करा